Badanie
społeczności IT
2020
Oto i on - raport z Badania społeczności IT 2020
Zasady są proste, raport podzieliliśmy na:
- Raport ogólny
- Raporty szczegółowe
Czym różnią się te dwa rodzaje? W badaniu ogólnym przedstawiamy szeroko pojęte dane, takie jak: demografia, wynagrodzenia w całym IT czy nawyki związane ze zmianą pracy. W raportach szczegółowych zadaliśmy pytania dedykowane konkretnym stanowiskom IT, pokazując używane technologie czy zakres obowiązków.
Profil badanych
Społeczność IT od samego początku jest zdominowana przez płeć męską (90%). Procent kobiet w IT oscyluje niezmiennie od lat w okolicy 10%.
Średnia wieku specjalistów IT to 30 lat
Zdecydowana większość specjalistów IT w Polsce to ludzie młodzi. Prawie 25% ma mniej niż 25 lat. Jedynie 15% badanych stanowią osoby powyżej 36 roku życia. Średnia wieku wynosi 30 lat.
Najwięcej specjalistów IT mieszka w woj. mazowieckim (26%), dalej w woj. małopolskim (14%), woj. dolnośląskim (12,7%). To właśnie w tych 3 województwach skupione jest 52% polskich specjalistów IT, a tylko 30% ludności Polski.
Specjaliści IT pracują głównie w dużych miastach i aglomeracjach miejskich (Warszawa 24,9%, Kraków 13,4%, Wrocław 12,3%), gdzie swoje siedziby mają przeważnie średnie i duże przedsiębiorstwa.
Studia wyższe od lat są podstawą dla branży IT
Ponad 73% osób ukończyło studia wyższe, a blisko 12% ankietowanych jest w trakcie studiów. 0,4% respondentów zadeklarowało wykształcenie podstawowe / gimnazjalne, 14% osób swój poziom wykształcenia określiła jako średnie. Tylko nieliczne osoby posiadają stopień doktora (0,4%).
W branży nadal dominuje ścieżka rozwoju zaczynająca się od kierunków technicznych (64%) oraz ścisłych (24%), które dają podstawowe zaplecze do zawodu.
Osoby, które dopiero przygotowują się do pracy w IT, zdecydowanie najczęściej decydują się na studia (84,91%). W dalszej kolejności znajdziemy blogi i artykuły tematyczne jako źródło wiedzy (blisko 60%). Największą rozbieżność widać w przypadku kursów online. Osoby, które dopiero wchodzą na rynek pracy, znacznie częściej decydują się skorzystać z takiej właśnie formy nauki (52,32%). Natomiast osoby, które zmieniają branżę, zdecydowanie częściej decydują się na płatne kursy programowania (37%) niż ich młodsi koledzy (16%).
Język angielski jest najpopularniejszym językiem obcym w IT
Językiem, który opanowali prawie wszyscy specjaliści IT, jest język angielski (99,5%). Jest to podstawa, aby funkcjonować w branży, o czym wiedzą praktycznie wszyscy specjaliści. Innymi językami, którymi posługują się specjaliści IT, są m.in.: j. niemiecki (16%), j. rosyjski (7,2%), j. francuski (3%).
Blisko 27% specjalistów IT zna co najmniej dwa języki obce.
Praca i zarobki
Programiści to najliczniejsza grupa specjalistów w branży IT
Polska branża IT to przede wszystkim programiści (56,7%). 13% osób zadeklarowało pracę na stanowisku administratora lub DevOpsa, a blisko 10% określiła się jako QA / Tester. Najmniejszą grupą w badaniu okazała się reprezentacja specjalistów UX / UI (1,5% odpowiedzi).
Branża IT to nie tylko softwarehouse'y
Softwarehouse'y, które świadczą usługi dla firm zewnętrznych, dominują na rynku (44,8%). Stosunkowo dużo specjalistów IT pracuje w finansach / bankowości (12,3%) oraz usługach internetowych (8,1%). Branża IT jest bardzo mocno zróżnicowana i w każdej gałęzi przemysłu specjaliści IT są już niezbędni. Każda osoba, niezależnie od zainteresowań, może znaleźć miejsce dla siebie na polskim rynku IT.
Branża IT to średnie i duże firmy
Najwięcej specjalistów zatrudniają firmy zatrudniające od 11 do 200 pracowników oraz duże korporacje zatrudniające powyżej 10 000 osób.
3,2% osób deklaruje pracę jako freelancer.
Obecnie trudno prowadzić działalność i myśleć o jej rozwoju bez wsparcia IT. Badanie, w którym wzięło udział ponad 5500 specjalistów IT w Polsce, bardzo wyraźnie pokazuje, że choć największą grupę stanowią programiści zatrudnieni w firmach tworzących oprogramowanie, to jednak ponad połowa badanych wspiera swoimi kompetencjami zupełnie inne branże.
Sami jesteśmy przykładem firmy, która jako producent stali stworzyła własne centrum usług wspólnych (w tym IT), w którym znalazło zatrudnienie wielu programistów, konsultantów systemu ERP (np. SAP), analityków hurtowni danych, testerów i wielu innych specjalistów IT. To badanie doskonale odzwierciedla nasze przekonanie, że ciekawe możliwości rozwoju dla ludzi IT znajdują się także w nieoczywistych na pozór sektorach gospodarki, takich jak na przykład przemysł ciężki.
Co ciekawe, tylko nieliczni specjaliści pracują jako freelancerzy, zdecydowana większość jest zatrudniona na etat, co odpowiada na potrzeby takich pracodawców jak ArcelorMittal Business Center of Excellence, dla których stabilne zatrudnienie jest bardzo istotne.
45% badanych pracuje na stanowisku mida/regulara, 23% osób zadeklarowało, że dopiero zaczyna swoją drogę zawodową i pracuje na stanowiskach juniorskich. Pozostała grupa respondentów (34%) to seniorzy.
Spora część specjalistów pracuje na innym stanowisku, niż wskazywałyby na to posiadane kompetencje
Wśród respondentów znajdziemy sporą reprezentację specjalistów, która pracuje na stanowisku niższym niż ich deklarowane kompetencje. Wśród obsadzonych stanowisk juniorskich znajdziemy 15% takich osób, natomiast wśród midów, znajdziemy blisko 18% takich specjalistów.
Drugą grupą, która także pracuje na nieodpowiednich stanowiskach, są osoby, które z subiektywnego punktu widzenia pracują na stanowisku wyższym niż ich kompetencje. W przypadku pracy na stanowisku o poziomie mid, jest to 19% respondentów, w przypadku stanowisk seniorskich, jest to 14,5%.
Najwięcej osób z dużym doświadczeniem znajdziemy wśród Architektów IT
Przekrój większości specjalizacji zamyka się w ramach: junior 15-25%, mid 40-45%, senior 30-40%. Dwie specjalizacje, w których możemy znaleźć duże odchylenia od tej reguły, to Architekci IT, oraz Projekt Managerowie / Product Ownerowie. W tych dwóch specjalizacjach zdecydowana większość ankietowanych określiła swoje umiejętności na poziomie minimum mid.
Średni staż pracy specjalisty w branży IT wynosi 6 lat. Połowa badanych pracuje w IT nie dłużej niż 4 lata, natomiast staż dłuższy niż 10 lat, zadeklarowało prawie 18% respondentów. Widać też, że to ankietowani ze stażem dłuższym niż 10 lat mają często problem z dokładnym określeniem stażu w latach i deklarują przybliżone wartości ;)
Junior ma średnio 25, mid 29, a senior 32 lata.
Osoby pracujące na stanowisku juniora mają przeważnie od 22 do 26 lat, midzi natomiast mieszczą się głównie w przedziale wiekowym od 27 do 31 lat. Seniorzy mają przeważnie powyżej 28 lat.
Osoba pracuje na stanowisku juniora maksymalnie do 2 lat. Mid natomiast posiada staż pracy od 3 do 6 lat. Seniorzy posiadają doświadczenie w branży przekraczające przeważnie 5 lat.
Umowa o pracę jest najpopularniejszą formą współpracy w IT
Większość specjalistów IT pracuje na podstawie umowy o pracę (60%). Drugim najpopularniejszym sposobem rozliczania się za pracę jest współpraca B2B (27%).
Specjaliści pracujący na podstawie umów cywilnoprawnych w sporej części mogą także liczyć na płatny urlop (58% badanych), co pokazuje, że część specjalistów jest traktowana bardzo podobnie jak pracownicy pracujący na podstawie UoP.
Junior może liczyć na samym początku na zarobki na poziomie ok. 4 tys. zł na rękę, mid natomiast zarobi pomiędzy 6 a 8 tys. zł. Zarobki seniorów oznaczają przeważnie wynagrodzenie powyżej 10 tys. zł miesięcznie do ręki.
Najlepiej opłacani są specjaliści w Warszawie oraz Wrocławiu
Na najlepsze zarobki w branży IT mogą liczyć specjaliści pracujący w Warszawie (średnia prawie 9,5 tys. zł). W zależności od lokalizacji różnica w wynagrodzeniu może wynosić nawet 40%. Najmniejsze różnice pomiędzy miastami możemy spotkać przy stanowiskach seniorskich (średnia różnica na poziomie 15%).
Na najniższe zarobki muszą przygotować się mieszkańcy takich miast jak Rzeszów, Lublin czy Szczecin.
Najwięcej zarabiają specjaliści pracujący na podstawie umowy B2B
W przypadku stanowisk juniorskich różnica pomiędzy formą zatrudnienia wynosi średnio ok. 15%. Największe dysproporcje możemy zauważyć porównując wynagrodzenie seniora pracującego na podstawie UoP i umowy B2B lub pracującego na podstawie kilku różnych umów. W tym przypadku różnica potrafi sięgać prawie 40%.
Zarobki juniorów pokrywają się mniej więcej z oczekiwaniami osób, które dopiero wchodzą na rynek pracy, co pokazuje, że są oni świadomi poziomu wynagrodzeń na rynku. Osoby, które przebranżawiają się z innego zawodu, mają wyższe oczekiwania finansowe niż osoby, które dopiero wchodzą na rynek pracy.
Interesująco wyglądają dane wskazujące, że poziom współpracy w ramach UoP i B2B pozostał na zbliżonych poziomach, jak rok temu. W 2019r. zaczęła obowiązywać ulga IP Box (5% stawka podatku dochodowego), co wydawałoby się, będzie potężnym magnesem dla doświadczonych developerów, by przejść na B2B. Tym nie mniej, rezygnacja z UoP na rzecz własnej działalności, motywowana wyłącznie doraźnym zmniejszaniem obciążeń finansowych, to decyzja odważna z wielu względów. Minusy związane z B2B pozostają (urlopy; presja, by „pracować więcej”; składki a dłuższe zwolnienia chorobowe, zasiłki [np. urlop ojcowski]; benefity; scoring kredytowy; stabilność pracy; itd.), więc warto tę decyzję zbilansować (nie tylko finansowo) w horyzoncie średnio-/długoterminowym.
Ciekawie też prezentują się poziomy wynagrodzeń dla stanowisk junior i senior za lata 2018 i 2019. O ile dla stanowisk seniorskich mediana wzrosła, to w przypadku juniorów wynagrodzenia pozostały na podobnym poziomie i taka tendencja może się utrzymać. Zmiana poziomu wynagrodzeń w IT osiągnie dwie prędkości – m.in. wskutek co raz większej podaży Kandydatów na poziomie juniora, wynikającej także z przebranżawiania się. Skądinąd, osoby z doświadczeniem zawodowym spoza IT, często prezentują już biznesowy sposób myślenia. Przy sensownym przygotowaniu technicznym, pomimo wyższych oczekiwań finansowych na start, mogą być atrakcyjnymi Kandydatami, szczególnie w firmach, gdzie na co dzień współpracuje się z Klientami.
Technologie
Nie tylko programiści muszą umieć programować
W zależności od specjalizacji specjaliści posiadają różny background techniczny. Programiści z oczywistych względów w 100% znają co najmniej jeden język programowania. Kolejną specjalizacją, która w przeważającej części posiada umiejętność programowania, są Adminstratorzy oraz DevOpsi (96%). W dalszej kolejności znajdziemy QA / Testerów (83%) oraz Konsultantów (80%). W przypadku specjalistów UX / UI tylko 40% badanych zadeklarowało, że zna jakikolwiek język programowania.
Architekci IT posiadają znacznie mocniejszy background programistyczny niż Analitycy
Analityk IT oraz Architekt IT pomimo pracy na podobnych narzędziach, posiadają zupełnie inny poziom backgroundu technicznego. W przypadku Architektów IT, 72% badanych deklaruje posiadanie takiego doświadczenia, natomiast w przypadku Analityków IT, tylko 22% potwierdziło taką wiedzę.
Najpopularniejszą technologią jest SQL, 58% badanych deklaruje jej znajomość
Niezmiennie od lat, na samej górze listy najpopularniejszych technologii znajdziemy podobne pozycje. Wśród najpopularniejszych technologii poza SQL-em możemy znaleźć JavaScript (54%), Javę (45%) oraz Pythona (32%).
W LINK4 TU S.A. codziennie pracuję z rozwiązaniami online, opartymi na Javie, Java(Type)Script, Python, (No)SQL. Taki wybór technologii nie jest przypadkowy, ani unikalny - stawia na nią dziś większość firm na całym świecie. Są to rozwiązania, które od lat utrzymują się na szczycie i nic nie wskazuje na to, żeby ten trend miał się zmienić. Jednak wbrew pozorom nie jest to obraz statyczny, wiele się zmienia: Java jest wciąż udoskonalana, zyskując cechy języków funkcyjnych, TypeScript zaczyna zastępować JavaScript, JBoss w zasadzie przestał istnieć, Spring Boot rośnie w siłę. Widać też, że Python zyskuje na popularności kosztem Javy, co przynajmniej częściowo wynika ze wzrostu popularności data science, włączając Big Data i uczenie maszynowe. Te na pozór niewidoczne zmiany umożliwiają tworzenie lepszych, wydajniejszych, mądrzejszych, łatwiejszych w utrzymaniu systemów, a przy tym wymuszają rozwój.
I właśnie świadomość rozwoju, również w ramach istniejących technologii, łączy zarówno programistów, testerów, analityków jak i pracodawców. Prace z tym związane, nabywanie nowych umiejętności, ciągła aktualizacja stosu technologicznego organizacji do najnowszych wersji, przestała być luksusem, a stała się codziennością.
Jest to klasyczna sytuacja win-win, zaspokajająca potrzeby każdego uczestnika społeczności, co dobrze świadczy o kondycji naszego rynku.
Niezależnie od specjalizacji, na liście najpopularniejszych technologii w specjalizacjach znajdziemy SQL. Natomiast w zależności od specjalizacji, wśród TOP4 znajdziemy także Javę i JavaScript, Pythona, Bash/Shell/PowerShell, C#, C++, czy PHP.
Bez wątpienia Java i JavaScript (ujęte razem) będą ciągle najpopularniejszymi językami z uwagi na dużą liczbę frameworków rozwijanych m.in. przez światowych potentatów, jak Google czy Facebook. W ostatnich latach ogromnie wzrosła też popularność Pythona, który może być wykorzystywany przez różnych specjalistów - od programistów, przez testerów, administratorów, aż po analityków. Ogromne znaczenie ma też tutaj rozwój narzędzi w obszarze AI i Big Data.
SQL jest nadal nieodzowny dla każdego programisty, zwłaszcza w świecie mikroserwisów, ponieważ liczba baz w ekosystemie organizacji ciągle wzrasta. W świecie analizy danych, organizacji „data driven” oraz rozwoju IoT, język ten traci jednak nieco na znaczeniu
Silny nacisk kładziony jest na dynamiczne skalowanie środowisk i powoływanie ich on-demand. Nowoczesne procesy zarządzania infrastrukturą oparte o "Infrastructure as a Code" powodują, że osoby zajmujące się utrzymaniem serwerów lub aplikacji, prawie tak samo często, jak osoby zajmujące się ich pisaniem, korzystają z repozytorium kodu. Zarządzanie infrastrukturą z tego poziomu jest coraz częstszą praktyką. Nie inaczej jest w Nationale-Nederlanden, gdzie pracując nad procesami GIT-ops, staramy się, aby coraz więcej komponentów infrastruktury było powoływanych lub rekonfigurowanych bez konieczności logowania się na serwery.
W dobie coraz większej popularności rozwiązań chmurowych, kompetencje programistyczne są niezbędne praktycznie każdemu specjaliście IT, niezależnie od specjalizacji. Zrozumienie technicznych aspektów projektów przez każdego członka zespołu zdecydowanie ułatwia komunikację w zwinnym środowisku i umożliwia szybsze dostarczanie wartościowych rozwiązań.
Osoby wchodzące na rynek pracy, uczą się technologii, które łatwo wykorzystać przy pracy nad front-endem czy aplikacjami webowymi. Wśród poznawanych technologii znajdziemy JavaScript (44%), Java (37%), Python (36%).
Chęć rozwoju napędza specjalistów IT do nauki nowych rzeczy
Wśród badanych największa grupa osób zadeklarowała, że główną motywacją do nauki nowych rzeczy jest dla nich chęć rozwoju, samodoskonalenia się, niezależnie od miejsca pracy (70%). Na drugim miejscu znajdziemy motywację wynikającą z dynamiki rynku pracy (17%). Poniżej 2% osób stwierdziło, że nie uczy się nowych rzeczy.
Z dużym zainteresowaniem prześledziłem wyniki analizy. W wielu punktach potwierdziły one to, co często słyszymy od intiversów.
Po pierwsze, pragnienie rozwoju wychodzi od samych ludzi, a nie z projektu czy organizacji. Widzimy to na każdym kroku: wystarczy zapewnić pracownikowi odpowiednie możliwości i usunąć przeszkody, a "oddolne inicjatywy" pojawiają się same. Cloud, AI czy Big Data to obszary, wokół których powstały w intive najpopularniejsze gildie (samodzielnie zawiązujące się społeczności skupione wokół technologii). Każdy może tam podzielić się wiedzą i skorzystać z doświadczeń innych.
Najbardziej przeszkadzającą rzeczą w pracy dla specjalistów IT jest praca nad wieloma rzeczami naraz, taką odpowiedź zaznaczyło 38% badanych. Na kolejnych miejscach możemy znaleźć rzeczy wpadające ad hoc (32%), częste spotkania (32%) oraz pracę na open space (24,5%).
Małej części specjalistów (7,5%) nic nie przeszkadza w pracy.
W pracy ma być "fajnie": openspejsy i korporacyjne reguły nikogo nie inspirują. Ludzie z dystansem i poczuciem humoru oraz biuro, w którym jest przestrzeń i na skupienie i luz – to są ważne elementy. Dlatego inwestujemy w biura, które wygrywają nagrody za design. Dlatego też patrzymy uważnie na naszych kandydatów, nie tylko pod kątem technicznym, ale również biorąc pod uwagę dopasowanie do naszej kultury.
Mimo że wnioski te brzmią dość banalnie, wcale nie jest łatwo wyjść im naprzeciw. Tym bardziej cenię tego rodzaju analizy: pomagają nam bezustannie pracować nad tym, co najważniejsze.
Specjalista IT nie stresuje się pracą
Zdecydowana większość odpowiedzi podana przez specjalistów mieściła się w zakresie 2 - 4 przy skali 1 - 7, gdzie 1 oznaczało brak stresu, a 7, ogromny stres. Oznacza to, że ponad 74% badanych nie odczuwa większego stresu związanego z pracą. Jedynie 2,7% osób zadeklarowało, że żyje w dużym stresie związanym z pracą.
Głównym źródłem wiedzy dla specjalistów IT są Blogi i serwisy tematyczne
Specjaliści IT korzystają z wielu źródeł wiedzy na raz. Wśród najpopularniejszych możemy znaleźć blogi i serwisy tematyczne (80%), współpracownicy (64%), fora internetowe (54%), kursy online (48%). Najmniej popularną formą pozyskiwania wiedzy są studia podyplomowe, które zostały wskazane tylko przez 4% badanych.
W zależności od doświadczenia zmienia się zdecydowanie sposób zdobywania wiedzy potrzebnej do pracy. Seniorzy zdecydowanie częściej korzystają ze specjalistycznych szkoleń realizowanych we własnym zakresie (42%), a także częściej pojawiają się na hackatonach (20%). Juniorzy natomiast zdecydowanie częściej od doświadczonych kolegów z pracy, decydują się na poszukiwanie wiedzy na forach tematycznych (57%) oraz podpatrują współpracowników. Co ciekawe, w przypadku konferencji / meetupów, grupą, która korzysta z tego typu rozwiązań najczęściej, są midzi, to samo można zaobserwować w przypadku szkoleń specjalistycznych, ale organizowanych przez pracodawców.
Najnowsze wyniki "Badania społeczności IT" przeprowadzanego przez Buldogjob w dużej mierze potwierdzają moje obserwacje rynku IT w Polsce. W szczególności dotyczy to obszaru zdobywania wiedzy. Odpowiedzi respondentów pokazują, że większość specjalistów IT czerpie wiedzę z dostępnych źródeł internetowych - serwisów tematycznych, blogów, forów internetowych oraz kursów on-line.
Jakość tych materiałów oraz ich zasoby stale rosną, co przy szybkim i łatwym dostępie sprawia, że są pierwszym źródłem informacji, do którego sięgamy. Myślę, że z biegiem czasu ten trend będzie jeszcze bardziej wyraźny, ponieważ coraz więcej dostawców technologii inwestuje w ten sposób dystrybucji wiedzy.
Na drugim końcu skali z odpowiedziami widzimy szkolenia specjalistyczne, które stają się coraz mniej popularne.
Trend ten potwierdza moją opinię, że w szczególności programowania (ale również wielu innych obszarów IT) nie da się nauczyć, siedząc na sali wykładowej - wymaga to praktyki oraz łatwo dostępnych materiałów szkoleniowych.
W Zespole Salesforce w PwC bardzo często korzystamy z on-line'owych zasobów szkoleniowych dostarczanych przez Salesforce'a (światowego lidera systemów CRM). Ich platforma Trailhead (https://trailhead.salesforce.com) może być wzorem dla innych firm IT pokazującym jak w przystępny sposób zachęcić ludzi do zgłębiania tajników technologii (zarówno dla osób, które dopiero zaczynają swoją przygodę z IT, jak i dla bardzo doświadczonych „wyjadaczy”). Dobrze dopasowane materiały onlinowe wraz z mentoringiem doświadczonych osób z naszego zespołu sprawiają, że jesteśmy w stanie szybko i sprawnie wdrażać nowych pracowników (zarówno juniorów, jak i osoby z innych technologii, które chcą się przebranżowić).
Otoczenie pracy
Dla ponad połowy specjalistów ważne jest posiadanie kolegów w pracy
Dla ponad połowy badanych jest to ważne lub bardzo ważne, żeby mieć osoby w pracy, z którymi można było pogadać w pracy na tematy niezwiązane z pracą. Dla ok. 45% badanych jest to rzecz dość neutralna. Tylko 3% specjalistów nie łączy życia zawodowego z prywatnym i nie lubi rozmawiać z ludźmi z pracy o rzeczach prywatnych.
Zdecydowana większość specjalistów posiada w pracy kolegów i koleżanki, z którymi się kumpluje. Aż 75% osób zadeklarowało, że posiada co najmniej jedną taką osobę w pracy. Niewiele ponad 8% respondentów nie posiada ani jednej takiej osoby.
Poczucie humoru to coś, co łączy specjalistów IT najmocniej
Zdecydowanie najczęściej ludzi z branży IT łączy poczucie humoru (79% odpowiedzi), dopiero potem znajdziemy podobny styl pracy (45%), podejście do wartości (38%), wspólne jedzenie (37%) czy pasja do programowania (27%).
Podróże oraz rodzina (np. posiadanie dzieci w podobnym wieku) to elementy które zdecydowanie najrzadziej łączą ludzi z branży.
Specjaliści IT pracują głównie 8 godzin dziennie
Ponad połowa specjalistów IT w Polsce pracuje 8 godzin dziennie (na cały etat). 19% respondentów zadeklarowało, że pracuje poniżej 8 godzin dziennie, natomiast co czwarta osoba odpowiedziała, że pracuje więcej niż standardowy etatowiec.
Efektywna praca według większości specjalistów kończy się na 6 godzinach
Tylko 3,8% specjalistów IT, którzy pracują 8 godzin dziennie, zadeklarowało, że pracują efektywnie przez cały czas. Zdecydowana większość respondentów określiła swój efektywny czas pracy na poziomie 5-6 godzin (łącznie 66% badanych).
Praca zdalna nie jest standardem na rynku
Aż 27% przebadanych specjalistów nie ma możliwości pracy zdalnej. Możliwość jednego dnia w tygodniu pracy zdalnej zadeklarowało 28% osób, dwa dni już tylko 17%. Wśród wszystkich specjalistów IT, prawie 10% pracuje tylko zdalnie.
Najlepszą formą komunikacji jest rozmowa f2f, którą zadeklarowało 44% specjalistów. Na drugim miejscu respondenci umieścili wszelkiego rodzaju komunikatory (38%). Zdecydowanie niżej zostały ocenione konferencje telefoniczne (2,2%), rozmowy przez telefon (4,1%) czy korzystanie z narzędzi do zarządzania projektami (4,8%).
Lepsze pieniądze ciekawsze od benefitów
Niezależnie od poziomu stanowiska, większość specjalistów wolałaby sama zarządzać pieniędzmi, które pracodawca przeznacza na benefity (51- 54%).
Specjaliści IT to bardzo mocno ukierunkowana grupa zawodowa
Aspiracje specjalistów IT są mocno zróżnicowane. 45% badanych zamierza być ekspertem w swojej dziedzinie, 29% chciałaby zarządzać ludźmi, a blisko 15% osób chciałaby rozwinąć skrzydła i założyć własny startup. To bardzo cieszy i doskonale pokazuje, że ta grupa zawodowa bardzo mocno myśli o rozwoju, jest ambitna i myśli o ciągłym dążeniu do poszerzania wiedzy.
Na podstawie danych można stwierdzić, żę juniorzy chcą stać się swoimi starszymi kolegami z pracy, czyli stać się ekspertami (seniorami) w swojej dziedzinie i pozostać na tym poziomie.
Możliwość rozwoju jest najważniejszym elementem w pracy
Specjaliści najbardziej cenią w pracy możliwość rozwoju (38%). Pozostałe wartości w pracy, jak ludzie (21,4%), pieniądze (24,4%), czy stabilna i spokojna praca (16,2%), są również bardzo często podawane jako najważniejsze aspekty, które powinny zostać zaspokojone w pracy. Dane pokazują, że jest to bardzo świadoma grupa specjalistów, które ma wysokie oczekiwania co do miejsca pracy.
Prawie połowa respondentów – 45% (głównie specjaliści średniego szczebla), twierdzi, że wolałaby raczej zostać ekspertem w tym co robi i nie chce zarządzać zespołem. Zupełnie mnie to nie dziwi! Dlaczego tak jest?
Z mojej perspektywy odpowiedź wydaje się dość prosta – koncentrują się na własnym rozwoju i wykształceniu, ponieważ nie mają doświadczenia na stanowiskach kierowniczych, a obserwując swoich przełożonych, mogą zdawać sobie sprawę z tego, jak bardzo odpowiedzialne i wymagające jest bycie liderem.
Z własnego doświadczenia wiem, jak dużym wyzwaniem jest zarządzanie zespołem, jak duża odpowiedzialność spoczywa na kierowniku odpowiedzialnym za rozwój swojego zespołu i z iloma wyzwaniami przychodzi mu się zmierzyć.
Jako Product Manager zdecydowanie większą satysfakcję przynosi mi rozwój produktu, budowanie czegoś, z czego korzystają setki tysięcy, miliony użytkowników. Praca twórcza i zdobywanie wiedzy eksperckiej w danym obszarze dla wielu, również dla mnie, jest ciekawsze nie tylko dlatego, że coś się tworzy, ale również dlatego, że często zdecydowanie łatwiej i szybciej można osiągnąć cel postawiony w rozwoju produktu niż w rozwoju człowieka.
Brak zainteresowania w zarządzaniu ludźmi nie zawsze oznacza jednak braku zainteresowania w prowadzeniu zespołów, zwłaszcza na takich stanowiskach jak Product Manager, gdzie umiejętności kierowania zespołem, produktem i procesami są podstawowymi umiejętnościami, jakie powinien posiadać Product Manager.
Google wciąż najbardziej pożądanym pracodawcą
Niezmiennie od wielu lat, liderem pod względem firm IT, w której chcą pracować specjaliści, jest Google (23%). Wśród firm co roku można znaleźć także innych gigantów technologicznych jak Microsoft (6,2%), Apple (2,1%), czy grupę CD Projekt (2,7%).
Co roku także spora część specjalistów IT chciałaby pracować dla firm, które są pionierami na rynku, jak NASA (1,4%), Tesla/SpaceX (odpowiednio: 1,5%, 2,6%). Dane pokazują, że specjaliści IT bardzo cenią sobie wpływ na otoczenie i chcieliby pracować dla firm, które są liderami na rynku, tworzą globalne rozwiązania albo mają istotny wpływ na naszą przyszłość.
Ponad 23% osób nie posiada albo nie jest w stanie podać pracodawcy, u którego chciałaby pracować. Dla części specjalistów nie firma się liczy, ale projekt oraz zespół, z którym mieliby współpracować (1,9% badanych). Nie można także zapominać, że duża część przebadanych osób chciałaby finalnie pracować na własny rachunek - 9,3% odpowiedzi.
Branża IT charakteryzuje się pracownikami, którzy są przeważnie zadowoleni ze swojej pracy. W skali od 1 do 7, gdzie 7 oznacza bardzo duże zadowolenie pracy, blisko 65% osób oceniło swoje zadowolenie powyżej 4.
Zmiana pracy i rynek pracy
Najcenniejszym źródłem pierwszych informacji o pracodawcy są znajomi (34%), w dalszej kolejności badani wskazywali portale branżowe (18%) oraz standardowe serwisy z ofertami pracy (18%). Najmniej popularną formą pozyskiwania wiedzy o pracodawcy są blogi firmowe i portale z opiniami o pracodawcy. Niezależnie od poziomu stanowiska, specjaliści w podobny sposób zbierają informacje z rynku o pracodawcach.
Specjaliści z doświadczeniem (poziom mid i senior) wskazują rekomendacje znajomych, jako jedno z najlepszych źródeł informacji o nowym, potencjalnym pracodawcy. Ten trend wykorzystujemy również w Orange. Stworzyliśmy program poleceń, który szczególnie dobrze sprawdza nam się w pozyskiwaniu specjalistów w obszarze Sieć/IT.
Kolejnymi cennymi źródłami dla specjalistów są portale branżowe z ofertami pracy oraz zwykłe job boardy. Ankietowani z małym doświadczeniem, czyli np. osoby wchodzące na rynek pracy czy zmieniający branżę, wskazują na portale branżowe jako główne miejsce poszukiwania zatrudnienia w IT.
W zakresie motywacji do pozostania w aktualnej pracy bądź zmiany obecnego pracodawcy ankietowani zgodnie wskazują, że głównymi motywatorami są zarobki oraz możliwość rozwoju technologicznego. Dostęp do nowych technologii oraz elastyczny czas pracy/praca zdalna to kolejne aktywatory dla osób rozważających zmianę pracy. Natomiast dobra atmosfera, swoboda działania oraz elastyczny czas pracy mogą być czynnikami zachęcającym do pozostania specjalisty w danej organizacji.
To cenne wskazówki dla pracodawców technologicznych w Polsce w zakresie zarządzania i rozwoju specjalistów IT.
W Orange zachęcamy pracowników do generowania własnych pomysłów i rozwiązań usprawniających pracę, jak również umożliwiamy im rozwój w innym obszarze firmy w ramach mobilności wewnętrznej.
Branżowe serwisy z ofertami pracy najpopularniejsze wśród osób poszukujących pracy
Osoby wchodzące na rynek pracy oraz osoby zmieniając branżę, bardzo podobnie planują szukać pracy. Najpopularniejszą formą szukania pracy są portale branżowe z ofertami pracy (ok. 85%), w dalszej kolejności zwykłe job boardy (65% oraz 67%) oraz social media (58%). Najmniej popularną formą poszukiwania pracy wskazaną przez badanych są agencje pracy (7,7% oraz 9,8%).
Jak wiadomo, w każdej branży najtrudniejsze są początki. Często jest tak, że osoby zaczynające swoją przygodę z IT, nie wiedzą, gdzie skutecznie zacząć szukać pracy. Z doświadczenia wiem, że tutaj bardzo pomocne są portale z ogłoszeniami oraz treści umieszczane w social mediach, do których łatwo dotrzeć będąc np. w grupach o tematyce IT.
Zdarza się też tak w mojej codziennej pracy, że osoby, które chcą zmienić pracę lub zaczynają przygodę w tej branży, odzywają się bezpośrednio do mnie lub do osób zajmujących się job boardem. Jest to najszybszy sposób, żeby dowiedzieć się o ofertach bezpośrednio u źródła.
Szukając ofert w zakładce kariera, wymaga od nas znajomości firm, w których chcemy pracować i nie gwarantuje znalezienia oferty na naszym poziomie umiejętności. Tutaj przewagę mają portale z ogłoszeniami, ponieważ zawierają zbiór firm i ogłoszeń dla każdego poziomu znajomości branży, w jednym miejscu.
Według specjalistów IT, najważniejsza w pracy jest dobra atmosfera, taką odpowiedź zaznaczyło 54% badanych. W dalszej kolejności respondenci podawali dobre zarobki (41%), elastyczne godziny pracy (39%) oraz możliwość rozwoju technicznego (28%).
Najmniej ważne i nie mające wpływu na zatudnienie przez większość ankietowanych, wskazane zostały Parytety (1%), możliwość rozwoju managerskiego (3%) oraz prestiż/marka pracodawcy (3%).
Lepsze pieniądze niezmiennie są główną motywacją do zmiany pracy
Większość badanych jako główny powód motywujący do zmiany pracy wskazała lepsze pieniądze (87%). W dalszej kolejności dla specjalistów bardzo cenne podczas ewentualnej zmiany pracy jest możliwość rozwoju technicznego (42%), praca na nowych technologiach (24%) oraz możliwość pracy zdalnej (20%).
Specjaliści niezależnie od doświadczenia, mają podobne oczekiwania co do nowej pracy. Największe różnice możemy zaobserwować w przypadku możliwości rozwoju technicznego oraz pracy na nowych technologiach (im większe doświadczenie, tym mniej ankietowanych wskazuje istotę tych elementów). Kolejne różnice możemy zaobserwować w przypadku możliwości rozwoju technicznego oraz pracy na nowych technologiach (im większe doświadczenie, tym mniej ankietowanych wskazuje istotę tych elementów).
Wyniki raportu wyraźnie wskazują, że sektor IT jest tzw. rynkiem pracownika, gdzie firmy rywalizują ze sobą o najlepszych kandydatów. Starają się przyciągnąć ich dobrą atmosferą w biurze (kto chciałby spędzić 8 godzin w miejscu, którego nie lubi?), elastycznymi godzinami pracy, możliwością rozwoju osobistego czy swobodą w realizowaniu wyznaczonych celów.
Najważniejszym motywatorem do zmiany pracy według respondentów są jednak pieniądze i to właśnie wyższe wynagrodzenie stawiają ponad innymi czynnikami, rozważając oferty zatrudnienia. Kiedy już jednak zdecydują się na wybór miejsca pracy, to przede wszystkim cenią w nim możliwość rozwoju. Perspektywa poszerzania swoich umiejętności jest także wymieniana jako jeden z głównych powodów motywujących do pozostania w obecnej firmie.
W HSBC cieszymy się z takiego podejścia, bo stawiamy na innowacyjność i wdrażanie najnowszych technologii. W ubiegłym roku przenieśliśmy kluczowe systemy na platformę AWS oraz uruchomiliśmy pierwsze rozwiązania w pełni serverless. Udało nam się to osiągnąć dzięki inwestycji w pracowników, motywowaniu ich do rozwoju osobistego i nauki nowych technologii. Przy okazji okazało się, że odkryliśmy kilka ukrytych talentów!
Specjaliści IT nie szukają aktywnie pracy, ale są otwarci na nowe propozycje
Specjaliści IT zapytani o stopień zainteresowania zmianą pracy zdecydowanie najczęściej wybierali ze skali 1-7 wartości bliskie środka. Pomiędzy zainteresowaniem a brakiem zainteresowania zmianą pracy (odpowiedzi 3,4,5), jest aż 52% osób. Dane pokazują, że spora część specjalistów nie poszukuje aktywnie pracy, ale jeśli dotrzemy do nich i zainteresujemy ich ofertą, mogą zdecydować się na zmianę pracy.
Specjaliści IT chcieliby poznać pracodawcę lepiej, zanim zdecydują się zaaplikować na ofertę pracy. Taką odpowiedź zadeklarowało 92% respondentów.
Branża IT to wbrew pozorom lojalna grupa zawodowa
Według odpowiedzi, specjaliści IT bardzo rzadko zmieniają pracę. 31% osób zadeklarowało, że zmienia pracę rzadziej niż co 5 lat.
Najmniej respondentów zmienia pracę co kilka miesięcy (poniżej 2%). Największa grupa specjalistów zmienia pracę średnio co 2-3 lata (łącznie 44%).
Pomimo rosnącej popularności serwisów biznesowo-społecznościowych, CV nadal pozostaje standardowym sposobem aplikowania na oferty pracy. Blisko 93% osób deklaruje używanie CV. Zdecydowana większość specjalistów IT wykonała CV samodzielnie (średnia 70%) lub skorzystała z darmowego szablonu (średnia 17%)
Nie tylko widełki płacowe w ofercie pracy mają znaczenie
Niezależnie od poziomu stanowiska, wszystkich specjalistów IT interesują widełki płacowe na danym stanowisku (92%).
Zdecydowanie mniej seniorów interesuje opis wymaganego doświadczenia (tylko 23%) i opis stosu technologicznego (43%) w stosunku do mniej doświadczonych kolegów. Natomiast sporo większą uwagę przywiązują do opisu projektu, przy którym będą pracować (37%). Wygląd biura, benefity czy informacja o współpracowników, schodzą na dalszy plan w przypadku zawartości oferty pracy.
Branża IT okiem eksperta
W przeprowadzonym badaniu ankietowym wzięło udział ponad 5500 uczestników – zarówno pracujących w branży IT, jak i przygotowujący się do podjęcia w niej pracy. To wiarygodna próba. Wyniki każdego badania są mocno uwarunkowane przyjętą metodyką. Widać to wyraźnie poprzez skalę wiekową ankietowanych, jej średnia to osoby poniżej 30 roku życia. Dobrowolne wypełnianie ankiet na stronie internetowej – chyba dziś jedyny sposób, aby dotrzeć do licznego grona osób – także powinno być brane pod uwagę w analizie wyników. Zapoznając się z nimi, możemy wysnuć wiele ciekawych wniosków – zarówno odnośnie motywacji zawodowych, kwalifikacji, wykorzystywanych narzędzi pracy, wynagrodzeń, oczekiwań w stosunku do pracodawcy oraz otoczenia.
Widać wyraźnie, że grupa respondentów badania charakteryzuje się silną motywacją do rozwoju. Informatycy stawiają na dokształcanie się nie tyle ze względu na presję rynku pracy i zmieniające się technologie, ile własne ambicje i ciekawość poznawczą. Korzystają z wielu źródeł wiedzy, jednym z głównych kryteriów wyboru miejsca pracy jest możliwość rozwoju zawodowego. Bardzo nas to cieszy, bo jednym ze sztandarowych celów Polskiego Towarzystwa Informatycznego jest także promowanie wysokich standardów zawodowych w branży.
Za wysokim poziomem merytorycznym podążają określone oczekiwania w stosunku do pracodawców, dotyczące poziomu zarobków, atmosfery w pracy, możliwości wykonywania obowiązków zdalnie lub elastycznych godzin pracy.
Zarówno pracodawcy, jak i pracownicy znajdą w raporcie pozycje warte przeanalizowania oraz wyciągnięcia stosownych wniosków. Mogą one dotyczyć np. polityki zatrudnieniowej firmy i relacji pracowniczych, jak i być wskazówkami dla planowania rozwoju osobistego specjalistów IT. Przeprowadzona analiza będzie także bardzo przydatna w projektach mających na celu dopasowanie kompetencji zawodowych do potrzeb rynku pracy IT. Tego rodzaju działania prowadzi Sektorowa Rada ds. Kompetencji – Informatyka, powołana przez Ministra Rozwoju i koordynowana przez Polskie Towarzystwo Informatyczne.
Metodyka badania
- Badanie przeprowadzono w dniach 20.11.2019 — 20.01.2020. W momencie publikacji jest to najnowsze źródło danych o branży IT. Respondentami byli specjaliści IT oraz osoby przygotowujące się do pracy w branży IT.
- Rekrutacja do badania odbywała się przez stronę internetową bulldogjob.pl, kanały społecznościowe, wydawców internetowych oraz za pośrednictwem poczty internetowej.
- Badanie było w pełni anonimowe – na podstawie opracowań statystycznych nie ma możliwości przyporządkowania konkretnych odpowiedzi do poszczególnych respondentów. Mieli oni jednak możliwość dobrowolnego podania swojego adresu email, w celu otrzymania dostępu do wyników badania.
- Kwestionariusz ankiety zawierał pełną gamę podstawowych typów pytań: zamkniętych, otwartych, pytań z wykorzystaniem skali oraz pytań matrycowych. Nie wszystkie pytania były obligatoryjne (np. pytanie o wysokość wynagrodzenia).
- Ankieta była zaprojektowana tak, aby umożliwić jej wypełnianie zarówno na urządzeniu desktopowych (laptop, PC) oraz mobilnym (smartfon, tablet).
- Próba wyniosła 5554 ankietowanych. (4754 specjalistów pracujących komercyjnie oraz 800 osób przygotowujących/uczących się do zawodu specjalisty IT).
- Nie wszystkie pytania kierowane były do wszystkich respondentów – kwestionariusz ankiety zawierał pytania filtrujące, które ograniczały grupę badanych do respondentów spełniających określone kryteria.
- Analizie poddano wyłącznie respondentów, którzy uzupełnili całe badanie, podali wymagane odpowiedzi oraz zostali pozytywnie zweryfikowani pod względem jakości danych.
Kobiet w obszarze IT jest nadal niewiele. Jest to uwarunkowane wciąż funkcjonującymi stereotypami kulturowymi, w wyniku których kobiety dużo rzadziej wybierają ścieżkę informatyczną. W polityce, biznesie i technologiach kobiety w ostatnich latach są coraz bardziej aktywne i zajmują coraz ważniejsze pozycje, jednak obszar IT zmienia się pod tym kątem zaskakująco wolno.
W skali UE możemy mówić wręcz o regresie, a w USA o wieloletniej stagnacji. W Polsce nadzieję budzi fakt, ze przyrost liczby studentek kierunków informatycznych jest dwukrotnie szybszy niż przyrost liczby studentów płci męskiej. Rośnie też w ostanich latach ogólna liczba tych studentek. To sygnalizuje zmianę na rynku już wkrótce. Zwiększone zainteresowanie młodych kobiet informatyką jest efektem rosnącej świadomości atrakcyjności kształcenia i kariery w obszarze nowych technologii, jak również działań promocyjnych skierowanych do kobiet, w celu zainteresowania ich tym obszarem - jak np. akcja "IT for SHE"