Jak wydarzenia roku 2022 wpłynęły na branżę IT

To był rok "na grubo" i teraz zbieramy jego plony. Działo się, niekoniecznie dobrze dla ogółu, ale branża IT, jak się okazuje, nie doznała większych kontuzji i ma się naprawdę nieźle. Szalejąca inflacja czy zmiany w prawie pracy nie zaszkodziły specjalistom, chociaż trzeba przyznać, że warto trzymać rękę na pulsie. Ok, ale do rzeczy. 

Po 2022 roku w IT mamy się (całkiem) dobrze 

Na pewno z każdym kolejnym miesiącem w 2022 sytuacja w gospodarce i na rynku pracy nie wyglądały najlepiej. Machinę szalejącej inflacji uruchomiła sytuacja w Ukrainie. Przyśpieszyła to, co działo się już od czasu wybuchu pandemii. Nałożenie się na siebie dwóch niezwykle wpływowych na gospodarkę zjawisk spowodowało, że inflacja wzrosła o 14,4% w stosunku do roku ubiegłego. Dało się to odczuć nie tylko w kredytach i przy zakupie nieruchomości, ale na co dzień w sklepach spożywczych. Kryzys gospodarczy pogrzebał niejedną firmę. A co z branżą IT? 

Owszem, trochę ucierpiała. Ruszyły masowe zwolnienia. Na przełomie roku 2022/2023 ogłosili je prawdziwi giganci IT, jak Google, Microsoft i Meta. Google zdecydowało się pożegnać z 12 tys. pracowników, a Meta postawiła na cięcia załogi na poziomie 13%. Na polskiej arenie IT też się zadziało. Layoffami zaskoczyło Netguru, które zwolniło 150 pracowników. Na tym nie koniec. W STX Next swoje posady straciły 84 osoby, a w Huuuge „do widzenia” usłyszało 64 specjalistów IT. Po tych wydarzeniach strach zajrzał w oczy niejednemu programiście i deweloperowi. 

Czy winna jest tylko inflacja i kryzys gospodarczy? Tak naprawdę czynników, które mają wpływ na masowe zwolnienia jest kilka. Sztuczna inteligencja coraz bardziej zaznacza swój teren i firmy muszą się dostosować do nowych realiów. Ale nie jest tak źle, co zobaczyliśmy w wynikach Raportu z Badania Społeczności IT 2023. W erze cyfryzacji trudno jest mówić o kryzysie w branży IT, która jest teraz szczególnie potrzebna. A więc możemy zaryzykować stwierdzenie, że sytuacja jest stabilna, chociaż wymaga czujności, bo przyszłości nigdy nie można być pewnym. 

Pracujemy dla „Swoich”

„Cudze chwalicie, swego nie znacie” – specjaliści IT są chyba innego zdania i wiernie przystają przy polskich firmach – chwała Wam za to. W tej kwestii nic się nie zmieniło od 2022 roku, nadal większość programistów, testerów i deweloperów pracuje dla polskich firm, tak przynajmniej zadeklarowało 53% ankietowanych, czyli ponad połowa. A co z pozostałymi? 43% respondentów pracuje dla zagranicznych przedsiębiorstw, które maja oddział w Polsce. W 2022 roku było ich 41%, czyli zmiana jest naprawdę niewielka i nieprawdą byłoby, gdybyśmy mówili tutaj o tendencji wzrostowej i ogromnych rewolucjach. Pozostaje jeszcze 4,6% zapytanych, którzy pracują dla zagranicznych firm, które nie mają oddziału w naszym kraju. 

Widzimy, że nieznacznie, ponieważ o 1%, spadła liczba osób pracujących dla polskich firm IT. Wciąż jest dobrze i wydarzenia z 2022 roku nie wywołały w tym obszarze dużych zmian. Co to może oznaczać? Polskie przedsiębiorstwa IT najprawdopodobniej oferują dobre warunki pracy, a może po prostu stabilność lub bezpieczeństwo. Tego też udało nam się dowiedzieć. 

Podwyżka inflacyjna w praktyce 

Ok, a więc nie można zaprzeczyć, że inflacja wariuje i wzrost cen jest duży. Ale co z zarobkami, czy wzrastają one proporcjonalnie do rosnącej inflacji?

W Polsce najniższa krajowa wzrosła o 480 zł do 3 490 zł brutto, co stanowi 14%. Dla przypomnienia inflacja w 2022 roku wzrosła o 14,4% w stosunku to roku 2021, czyli można uznać, że proporcje zostały zachowane. A co na to branża IT, ile zarabiają specjaliści i czy więcej, niż w 2022 roku? 

Najwięcej na umowę o pracę zarabiają team leaderzy, bo 13 109 zł netto. W 2022 roku ich średnie zarobki wynosiły 11 254 zł netto, a więc wzrost jest 16-procentowy. Na najmniejsze zarobki mogą liczyć juniorzy, którzy dostają 5 493 zł na rękę, co stanowi wzrost o 13% w stosunku do roku poprzedniego. Jeśli chodzi o mid-level managerów, to ich zarobki wzrosły zaledwie o 8%, więc w porównaniu do innych specjalistów jest to niewielki progres. A co z seniorami? Zarabiają obecnie o 12% więcej. Oznacza to, że w większości przypadków zarobki wzrosły proporcjonalnie do podwyżki inflacyjnej. 

Na B2B wciąż opłaca się bardziej 

Jak się jednak okazuje, wciąż wielu specjalistów pracuje w oparciu o B2B. Jest ich 37%, podczas gdy w 2022 taką odpowiedź udzieliło o 3% mniej ankietowanych. 

Najwięcej specjalistów pracuje jednak na umowę o pracę, chociaż jest ich o 6% mniej niż w roku ubiegłym. Zarobki specjalistów IT w przypadku własnej działalności są 2 razy większe niż na umowę o pracę. Przykładowo dla team leaderów wynoszą 22 340 zł netto, a dla mid-level managerów 21 447 zł. Musimy jednak pamiętać, że w takim przypadku pracownicy muszą sami odprowadzić składki ZUS, które zmieniają się wraz z kolejnym rokiem. W tym roku wygląda to następująco:

• na ubezpieczenie emerytalne – 19,52% podstawy
• na ubezpieczenia rentowe – 8,00% podstawy
• na ubezpieczenie chorobowe – 2,45% podstawy

Wysokość składki zdrowotnej jest z kolei uzależniona od formy opodatkowania i wysokości dochodów. Najmniejszą płacą podatnicy rozliczający się w formie podatku liniowego - 4,9% podstawy wymiaru składki, a największą na zasadach ogólnych i ryczałcie – 9% podstawy wymiaru składki. Ale…

…mając własną działalność, są też większe możliwości m.in. pracy dla kilku firm, z czego specjaliści IT chętnie korzystają. 

Doceniamy 4-dniowy tydzień pracy i pracujemy dla kilku pracodawców 

Sytuacja na rynku pracy przez szalejącą inflację i kryzys gospodarczy jest mniej stabilna. Jednak w branży IT jest to mniej odczuwalne, a specjaliści zaczynają bardziej doceniać krótszy tydzień pracy. Ankietowani zapytani o najatrakcyjniejsze benefity, odpowiedzieli w 55%, że jest to 4-dniowy tydzień pracy. Rok temu stawiali oni na prywatną opiekę zdrowotną, kursy i szkolenia. Jednocześnie wzrósł odsetek specjalistów, którzy pracują dla więcej niż jednego pracodawcy, jest ich obecnie 10,5%, podczas gdy w 2022 roku taką odpowiedź udzieliło 7,8%. Możliwe, że jest to kwestia obaw przed utratą pracy i pewnego rodzaju zabezpieczenie finansowe oraz zapewnienie sobie stabilnego źródła dochodu, tracąc przecież jedno, jest jeszcze kolejne. 

Co więcej, w 60% czas przeznaczony dla różnych pracodawców się nie nakłada. Jak to możliwe? Analizując inne odpowiedzi ankietowanych, można wnioskować, że jest to uwarunkowane wzrostem liczby osób pracujących zdalnie, a także większej elastyczności w godzinach pracy. No właśnie, praca zdalna w czasie pandemii mocno zakorzeniła się w polityce wielu firm. W 2023 roku w tym obszarze zaszły duże zmiany. 

Korzystamy z przywilejów, pracujemy zdalnie 

Praca zdalna na nowych zasadach nie jest finansowo korzystna dla pracodawców. Zgodnie z Nowelizacją Kodeksu Pracy praca zdalna będzie mogła być wykonywana w miejscu wskazanym przez pracownika całkowicie lub częściowo. Pracodawca jednak jest zobowiązany zapewnić pracownikowi niezbędne materiały i narzędzia oraz pokryć koszty korzystania z Internetu i energii elektrycznej. Jak to wpłynęło na decyzję pracodawców? 

Codziennie zdalnie pracuje 65% specjalistów IT i jest to o 19% mniej niż w roku ubiegłym. Pracodawcy zdecydowanie bardziej skłaniają się ku pracy hybrydowej, co może wynikać właśnie z wdrożonych zmian w Kodeksie Pracy. 

Sztuczna inteligencja nas wygryzie? 

Masowe zwolnienia, możliwość pracy dla wielu pracodawców i tym samym większa efektywność – co się stało, że te zjawiska nabrały na znaczeniu? Nie możemy lekceważyć prężnego rozwoju AI, która obecnie może zdecydowanie więcej niż jeszcze kilka miesięcy temu. Sztuczna inteligencja zrewolucjonizowała wszystkie sektory gospodarki i również specjaliści IT czują jej oddech na swoich plecach. Są obawy, że może zastąpić ludzkie zasoby, czego następstwem są gwałtowne layoffy. Oczywiście jest w tym ziarno prawdy, ale…sztuczna inteligencja wymaga kontroli, sprawdzania i poprawy, nie jest nieomylna i nie ma zdolności krytycznego myślenia.

AI przyśpiesza pracę i potrafi skrócić czas niektórych procesów, ale nie może być pozostawiona sama sobie. Potrzebuje człowieka, który będzie ją prowadził za rękę, inaczej podejmujemy duże ryzyko, że coś pójdzie nie tak. Specjalista musi więc trzymać rękę na pulsie, weryfikować, czy robot wykonuje dobrze swoją pracę.

Ponadto należy AI postrzegać w kontekście wsparcia, a nie potencjalnego zagrożenia. Właśnie dzięki niej w krótszym czasie możemy zrobić więcej, co sprzyja napędzaniu gospodarki. Wiele firm być może zdecydowało się jej zaufać za bardzo, za co mogą odpowiedzieć później. Spójrzmy jednak na całą sytuację przez bardziej różowe okulary. Specjaliści IT są w stanie wykonywać swoje obowiązki w 4 dni bez spadku swojej efektywności. Czy to nie jest przywilej warty współpracy ze sztuczną inteligencją?

2022 rok pokazał nam, że niczego nie można być pewnym. Jedno wydarzenie pociąga za sobą mnóstwo konsekwencji, których nikt się wcześniej nie spodziewał. Pomimo tych wszystkich perturbacji branża IT nie tylko utrzymuje się na powierzchni, ale płynie z prądem. Owszem są masowe zwolnienia, jednak wciąż na rynku są braki w specjalistach IT.

Jak wynika z danych Polskiego Instytutu Ekonomii, na polskim rynku brakuje 150 tys. programistów, deweloperów i testerów. Poza tym widzimy wzrost płac, ale też nieco mniejszy optymizm pracodawców do pracy zdalnej, w końcu kosztuje ich to więcej niż jeszcze rok temu. Na pewno sytuacja wymaga obserwacji, ale każdy rok przynosi „jakieś” zmiany. Trzeba być gotowym stawić im czoła.